Fixed Blades VS. Folding Knives

Fixed Blades VS. Folding Knives

ทั้งมีดใบตาย (Fixed blades) และ มีดพับ (Folding knives) ต่างก็มีข้อดี-ข้อเสียด้วยกันทั้งสิ้น ในแง่ของมีดที่ถูกออกแบบให้ใช้เพื่อการต่อสู้ป้องกันตัว (Tactical knives) นั้น การจะเลือกใช้มีดแบบใดขึ้นกับจุดประสงค์ของการพกพาและใช้งาน

-          ความแข็งแรงของมีด เป็นที่ยอมรับกันว่ามีดใบตายนั้นมีความแข็งแรงกว่ามีดพับ โดยเฉพาะถ้าเป็นมีดใบตายซึ่งทำจากเหล็กชิ้นเดียวยาวตลอดตั้งแต่ใบมีดจนถึงปลายด้ามมีด (Full tang) เนื่องจากไม่มีข้อต่อระหว่างใบมีดและด้ามมีดเหมือนมีดพับ (ตำแหน่งข้อต่อต่างๆมักเป็นจุดอ่อนของมีด) หากการใช้งานสมบุกสมบัน เช่น เข้าป่า ทหาร การใช้มีดใบตายดูจะเหมาะสมกว่า เนื่องจากมีดให้ความทนทานในการใช้งานมากกว่า

-          การพกซ่อน มีดพับสะดวกในการพกซ่อนเพราะเมื่อพับเก็บจะทำให้พกพาได้สะดวกกว่า แนบเนียนกว่า แต่ก็มีมีดใบตายขนาดเล็กบางแบบซึ่งก็พกซ่อนได้ไม่ยากนัก เช่น Neck knives (มีดห้อยคอ) มีดหัวเข็มขัด เป็นต้น โดยส่วนใหญ่มีดพับจะได้เปรียบมีดใบตายอยู่บ้าง

-          ความง่ายในการนำออกมาใช้งาน มีดใบตายหากพกอยู่ในซองมีดใช้เพียงแค่จังหวะเดียว คือ ชักมีดออกจากซองก็พร้อมใช้งานแล้ว แต่มีดพับซึ่งพกติดตัวโดยทั่วไปต้องทำสองจังหวะ กล่าวคือ เริ่มจากดึงมีดออกจากที่พก ต่อมาก็เปิดใบมีดเพื่อพร้อมใช้งาน จึงเสียเวลามากกว่ามีดใบตาย แต่ก็มีมีดพับบางยี่ห้อหรือบางรุ่นที่มีคุณสมบัติพิเศษ เช่น Wave ของ Emerson ซึ่งทำให้การดึงมีดออกจากที่พกแล้วเปิดใบมีดไปพร้อมกันทำให้มีดพร้อมใช้งานได้เร็วขึ้น

-          ความเชื่อถือได้ของมีด ในแง่นี้ดูจากเมื่อมีดพร้อมใช้งานแล้วสามารถคงการทำงานของมีดได้ตลอดการใช้งาน ซึ่งมีดใบตายค่อนข้างได้เปรียบมีดพับเพราะไม่มีข้อต่อให้ก่อปัญหามากนัก ในขณะที่มีดพับหากระบบล็อกใบมีดเมื่อเปิดใบมีดจนสุดไม่ดีหรือไม่แข็งแรง อาจทำให้ใบมีดเปิดได้ไม่สุดหรือมีการปลดล็อกใบมีดกลางคันในขณะใช้งาน ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่ควรเกิดขึ้นโดยเฉพาะในสถานการณ์ที่มีชีวิตเป็นเดิมพัน ดังนั้นมีดใบตายจึงได้เปรียบอย่างชัดเจน

-          การดูแลรักษา มีดใบตายใช้เวลาในการดูแลน้อยกว่ามีดพับ เพราะเราแค่ทาน้ำมันเล็กน้อยกันสนิม ตรวจดูคมมีดและด้ามว่ามั่นคงดีหรือไม่แล้วเก็บตามปกติ แต่มีดพับต้องตรวจดูระบบการทำงานของระบบเปิดและล็อกใบมีด ตรวจดูสกูลที่ยึดส่วนต่างๆของมีดเอาไว้ว่ายังแน่นดีหรือไม่ โดยทั่วไปแล้วมีดใบตายดูแลง่ายกว่า

-          ความคมของมีด ตามปกติไม่ว่ามีดใบตายหรือมีดพับถือว่ามีความคมที่ดีด้วยกันทั้งคู่หากทำมาจากโรงงานที่ได้มาตรฐาน การดูแลรักษาคมมีดเป็นสิ่งสำคัญ ไม่ควรใช้มีดตัดหรือฟันสิ่งของโดยไม่จำเป็น เช่น การทดสอบคมมีดโดยการฟันสิ่งของแข็งๆด้วยความอยากรู้ เพราะเมื่อมีดทื่อแล้วการขึ้นคมใหม่ในเมืองไทยทำได้ไม่ดีนัก ในด้านความคมของมีดถือว่าพอๆกันไม่ว่ามีดใบตายหรือมีดพับ

-          มีดคมเดียวหรือสองคม สำหรับมีดใบตายนั้นมีให้เลือกทั้งสองแบบ ส่วนมีดพับมักมีคมด้านเดียว ยกเว้นมีดบางแบบบางรุ่น เช่น OTF knives, Balisong ที่มีคมสองด้านให้เลือกใช้ในบางรุ่น เป็นต้น

-          ความแข็งแรงของใบมีด มีดจะหักหรือบิ่นง่ายหรือไม่ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย อาทิเช่น ชนิดของเนื้อเหล็ก ความหนาบางของใบมีด การออกแบบลักษณะใบมีด และการใช้งาน โดยทั่วไปมีดใบตายมักสามารถทำใบมีดให้หนากว่ามีดพับได้จึงมักได้เปรียบมีดพับอยู่บ้าง

-          ด้ามจับ มีดใบตายมักสามารถทำด้ามจับขนาดใหญ่ได้ถนัดมือมากกว่า เพราะไม่ต้องกังวลเรื่องการพกซ่อน แต่การเลือกด้ามจับนั้นเป็นเรื่องของแต่ละคนควรทดลองจับถือมีดเองเพื่อดูว่าจับได้ถนัดหรือไม่ มีดใบตายบางแบบใช้โครงมีดเป็นด้ามจับไปด้วย (Skeleton handle) ซึ่งอาจกำด้ามมีดได้ไม่ถนัดนัก (แต่ก็ทำให้พกซ่อนได้ดีขึ้น) มีดพับมีด้ามจับที่ทำจากวัสดุได้หลากหลาย การทดลองจับถือมีดเองจึงเป็นสิ่งสำคัญในการเลือกมีดให้ถูกมือ

-          ความยาวของใบมีด มีดใบตายมีขนาดใบมีดให้เลือกหลากหลายกว่า ตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดยาวและใหญ่มากๆ ในขณะที่มีดพับมีขนาดใบมีดให้เลือกใช้น้อยกว่า เพราะหากมีดพับมีใบมีดขนาดใหญ่และยาวมากก็จะทำให้การพกพาหรือพกซ่อนทำได้ลำบากจึงขาดคุณสมบัติที่สำคัญที่สุดของมีดพับไป ดังนั้นมีดพับส่วนใหญ่ซึ่งนิยมกันในการพกเพื่อป้องกันตัว ความยาวของใบมีดมักไม่เกิน 4 นิ้ว (มีมีดพับบางรุ่นที่มีใบยาวถึง 5 หรือ 6 นิ้วก็มี แต่ไม่ค่อยนิยม)

-          ใบหยัก (Serrated blade) กับใบเรียบ (Plain blade) ไม่ว่ามีดใบตายหรือมีดพับก็มีให้เลือกได้ทั้งใบเรียบตลอดความคมของมีด กับใบกึ่งเรียบหรือกึ่งหยัก (มีส่วนที่ใบหยักและใบเรียบรวมกัน โดยส่วนของใบหยักมักอยู่ใกล้โคนมีด) หรือใบหยักทั้งใบก็มี (แต่ไม่ค่อยนิยม) ใบหยักนั้นมักใช้ในการตัดผ่านวัสดุบางประเภทได้ดี เช่น เอ็น ผ้าที่มีลักษณะมันๆ ลื่นๆ อาทิเช่น เสื้อเจ็ทเกตผ้าร่ม สามารถใช้เลื่อยกิ่งไม้ได้บ้าง เป็นต้น การเลือกลักษณะของใบมีดนั้นขึ้นกับการใช้งาน เช่น หากเข้าป่า ใช้มีดเพื่อดำรงชีพในป่า การใช้มีดกึ่งหยักอาจได้เปรียบอยู่บ้างเพราะมีลักษณะใบมีดให้เลือกใช้งานได้หลากหลายกว่า ส่วนการใช้มีดเพื่อป้องกันตัวโดยทั่วไปนั้น ใบเรียบหรือใบกึ่งหยักถือว่าไม่ค่อยแตกต่างกันนัก

-          ราคา ทั้งมีดพับและมีดใบตายมีหลายระดับราคา ขึ้นกับวัสดุและการออกแบบ แต่โดยทั่วไปมีดพับมักมีราคาแพงกว่ามีดใบตาย เนื่องจากมีดพับมีกลไกที่ซับซ้อนกว่าจึงมีขั้นตอนในการผลิตมากกว่า และบางครั้งมีการออกแบบมีดพับให้สามารถใช้งานได้หลากหลายวัตถุประสงค์มากกว่า

การเลือกมีดใบตายหรือมีดพับจึงขึ้นกับลักษณะของการใช้งาน สำหรับประชาชนซึ่งใช้มีดเพื่อป้องกันตัวทั่วไปนั้น มีดพับถือว่านิยมมากที่สุด เพราะสะดวกในการพกพาหรือพกซ่อน ส่วนมีดใบตายขนาดเล็กซึ่งพกซ่อนได้ง่ายก็สามารถใช้ได้เช่นกัน การพกมีดใบตายขนาดใหญ่มักใช้ในงานที่ต้องการความแข็งแรงสมบุกสมบัน เช่น การเข้าป่า หรือในราชการทหาร เป็นต้น

นอกจากนั้นหากมีอาชีพที่มีความเสี่ยงจากภัยคุกคามสูง เช่น ทหาร หรือ พรานล่าสัตว์ในป่า ซึ่งมีดถือเป็นอาวุธหรืออุปกรณ์สำคัญอย่างหนึ่งในการดำรงชีพหรือการป้องกันตัวในระยะประชิด นอกจากพกมีดหลักซึ่งใช้งานประจำแล้ว การมีมีดสำรองถือเป็นสิ่งจำเป็นเช่นกัน

นอกจากมีมีดแล้วยังต้องรู้วิธีใช้มันอย่างถูกวิธีและมีประสิทธิภาพ

สุดท้ายนี้ทุกครั้งที่จับมีดขอให้มี “สติ”

                                                                                                            เรียบเรียงโดย Batman